माझी लेखणी

सोशल मीडियावर आपण नेहमी उपासमारी, कुपोषण, गरिबी, दारिद्र्याची छायाचित्रे पाहून हळहळ व्यक्त करतो. हळहळ व्यक्त करणाऱ्यांकडे तसही दुसरा काही उपाय सुद्धा नसतोच त्यामुळे फक्त हळहळ व्यक्त करतात. परंतु या विषयाच्या खोलात जाऊन कारणे आणि उपाय शोधण्याची मानसिकता बहुतेक वेळा कोणाचीच नसते. मुंबई पुणे सारख्या महानगरातील झोपडपट्टीत राहणारी लोकसंख्या ही मूळची दुष्काळग्रस्त भागातील आहे. त्यांच्यासोबत संवाद साधला तर आढळून आले की त्यांचे पूर्वज अल्पभूधारक किंवा जिरायती जमिनीचे शेतकरी होते. रोज सकाळी शहरात मजूर अड्ड्यावर दिसणारे लोक हे मूळचे शेतकरीच. सततचा दुष्काळ आणि हमीभावाची नसलेली शाश्वती व त्यामुळे डोक्यावर साचलेला कधी न संपणारा कर्जाचा डोंगर शेवटी त्या शेतकऱ्याला भूमिहीन बनवून महानगरात झोपड्यात राहून मजदूर बनायला प्रवृत्त करतो. तर कित्येक शेतकरी आत्महत्येला प्रवृत्त होतात. मी लहानपणापासून एक वाक्य ऐकायचो की,'काशीस जावे, नित्य वदावे'. अस म्हणायचे की मुलं नातवंड संसारात रमली की वयोवृद्ध जोडपं आपला कार्यभार मुलांच्या हाती सोपवून काशीला तीर्थाटनासाठी जातात. पण सध्या घडत असले...

आज सकाळी उठल्या उठल्या हातात The Hindu वृत्तपत्र घेतलं आणि त्याच्या पहिल्याच पानावर खालील बाजूला एक विशेष बातमी होती आणि तिचं नाव होतं * "A rooftop farmer rises with rice" * कर्नाटकातील मंगळुरु येथील एका प्राध्यापकाने आपल्या बालकणी मधील १२०० चौरस फूट परसबागेत तांदूळ, हळद आणि इतर फळभाज्यांचं उत्पादन घेऊन स्वतःच्या घरासाठी वापरलं. त्यासाठी प्राध्यापकांनी सेंद्रिय खताचा वापर केला. आजकाल परसबाग शेतीच खूपच फॅड आलाय. कुंडीत वांगी, कुंडीत टोमॅटो वेगेरे. आमच्या पुण्यात तर परसबाग साठी शेकडो पुस्तके मिळतात. माझं तर स्पष्ट मत आहे की परसबाग एक नौटंकी आहे त्यामुळे कोणता व्यक्ती स्वयंपूर्ण होऊ शकत नाही. त्यासाठी तुम्हाला शेतकरी आणि त्याची शेती फायद्यात आणली पाहिजे तेव्हा कुठे पेट्रोकेमिकल विरहित भाजीपाला तुम्हाला मिळू शकतो. यावरून मला काही प्रश्न पडले आणि लोकांना सुद्धा नेहमी पडतात. परसबागेतील पिकाचा उत्पादन खर्च हा निश्चितच शेतातील उत्पादनखर्च पेक्षा जास्तच असणार, परंतु भांडवल आहे आणि एक छंद किंवा रासायनिक खत विरहित पिकं म्हणून ते प्राध्यापक त्याच उत्पादन घेत असावेत. परंतु हे करत असतान...